Влияние состава водно-диметилсульфоксидного растворителя на устойчивость комплексов никеля(II) с криптандом [2.2.2]

Cover Page

Cite item

Full Text

Open Access Open Access
Restricted Access Access granted
Restricted Access Subscription Access

Abstract

Методом потенциометрического титрования при Т = 298 К определены константы устойчивости комплексов никеля(II) с криптандом [2.2.2] в водно-диметилсульфоксидных растворах с переменным содержанием органического сорастворителя. Установлено, что устойчивость моноядерного криптата никеля(II) уменьшается с повышением концентрации диметилсульфоксида в растворе, устойчивость биядерного комплекса возрастает. В области высоких концентраций диметилсульфоксида наблюдается также рост устойчивости протонированного криптата никеля(II). С использованием литературных данных рассчитаны значения энергии Гиббса переноса иона никеля(II) из воды в водно-диметилсульфоксидный растворитель. Дана оценка вкладов пересольватации реагентов в смесях вода – диметилсульфоксид в изменение устойчивости комплексов никеля(II) с криптандом[2.2.2].

Full Text

Restricted Access

About the authors

В. А. Исаева

Ивановский государственный химико-технологический университет

Author for correspondence.
Email: kvol1969@gmail.com
Russian Federation, Иваново

A. С. Католикова

Ивановский государственный химико-технологический университет

Email: kvol1969@gmail.com
Russian Federation, Иваново

Е. И. Погодина

Ивановский государственный химико-технологический университет

Email: kvol1969@gmail.com
Russian Federation, Иваново

Н. Н. Куранова

Ивановский государственный химико-технологический университет

Email: kvol1969@gmail.com
Russian Federation, Иваново

References

  1. Huh D.N., Ciccone S.R., Bekoe S., et al. // Angew. Chem. Int. Ed. 2020. V. 59. № 37. P. 16141. https://doi.org/10.1002/anie.202006393
  2. Jenkins T.F., Woen D.H., Mohanam L.N., et al. // Organometallics. 2018. V. 37. № 2. P. 3863. https://doi.org/10.1021/acs.organomet.8b00557
  3. Jokel J., Nyben F., Siegmund D., Apfel U.-P. // Dalton Trans. 2021. V. 50. P. 14602. doi: 10.1039/d1dt02075g
  4. Dalessandro E.V., Pliego J.J.R. // Mol. Syst. Des. Eng. 2020. V. 5. № 9. Р. 1513. doi: 10.1039/d0me00112k
  5. Verma A., Tomar K., Bharadwaj P.K. // Inorg. Chem. 2019. V. 58. Р. 1003. doi: 10.1021/acs.inorgchem.8b03015
  6. Tyszka-Gumkowska A., Jurczak J. // J. Org. Chem. 2020. V. 85. № 2. P. 1308. https://doi.org/10.1021/acs.joc.9b02985
  7. Kirschner S., Peters M., Yuan K., et al. // Chem. Sci. 2022. V. 13. P. 2661. doi: 10.1039/d2sc00303a
  8. Leone L., Guarnieri L., Martinelli J., et al. // Chem. A Europ. J. 2021. V. 27. № 46. P. 11811. https://doi.org/10.1002/chem.202101701
  9. McDonagh A.W., McNeil B.L., Patrick B.O., Ramogida C.F. // Inorg. Chem. 2021. V. 60. № 13. Р. 10030. doi: 10.1021/acs.inorgchem.1c01274
  10. Bailey M.D., Jin G-X., Carniato F., et al. // Chem. A Europ. J. 2021. V. 27. № 9. P. 3114. https://doi.org/10.1002/chem.202004450
  11. Tapia L., Alfonso I., Sola J. // Org. Biomolec. Chem. 2021. V. 19. № 44. P. 9527. https://doi.org/10.1039/d1ob01737c
  12. Bento M.A., Realista S., Viana A.S., et al. // Sustainability. 2021. V. 13. P. 4158. https://doi.org/10.3390/su13084158
  13. Li A., Zhai H., Li J., He Q. // Chem. Lett. 2020. V. 49. P. 1125. doi: 10.1246/cl.200409
  14. Salman A.D., Juzsakova T., Jalhoom M.G., et al. // Materials. 2020. V. 13. P. 5727. doi: 10.3390/ma13245727
  15. Thang P.C., Jungfer M.R., Abram U. // New J. Chem. 2020. V. 44. № 9. Р. 3672. doi: 10.1039/c9nj06420f
  16. Poe T.N., Beltran-Leiva M.J., Celis-Barros C., et al. // Inorg. Chem. 2021. V. 60. № 11. Р. 7815. https://doi.org/10.1021/acs.inorgchem.1c00300
  17. Zabrodina G.S., Katkova M.A., Rumyantcev R.V., et al. // Macroheterocycles. 2022. Т. 15. № 2. С. 109. doi: 10.6060/mhc224316z
  18. Amaud-Neu F., Spiess B., Schwing-Weill M. J. // Helv. Chim. Acta. 1977. V. 60. № 8. P. 2633. https://doi.org/10.1002/hlca.19770600815
  19. Buschman H-J., Cleve E., Schollmever E. // J. Coord. Chem. 1997. V. 42. P. 127. https://doi.org/10.1080/00958979708045285
  20. Spiess B., Arnaud-Neu F., Schwing-Weill M. J. // Helv. Chim. Acta. 1979. V. 62. № 5. P. 1531. https://doi.org/10.1002/hlca.19790620518
  21. Исаева В.А., Кипятков К.А., Гамов Г.А., Шарнин В.А. // Журн. физ. химии. 2021. Т. 95. № 5. С. 758. doi: 10.31857/S0044453721050162 (Isaeva V.A., Kipyatkov K.A., Gamov G.A., Sharnin V.A. // Russ. J. Phys. Chem. A. 2021. V. 95. № 5. Р. 968. doi: 10.1134/S0036024421050162)
  22. Бородин В.А., Козловский Е.В., Васильев В.П. // Журн. неорган. химии. 1986. Т. 31. № 1. С. 10.
  23. Bosch E., Fonrodona G., Rafols C., Roses M. // Anal. Chim. Acta. 1997. V. 349. № 1–3. Р. 367. https://doi.org/10.1016/S0003-2670(97)00191-8
  24. Исаева В.А., Гамов Г.А., Шарнин В.А. // Журн. физ. химии. 2022. Т. 96. № 5. С. 687. doi: 10.31857/S0044453722050132 (Isaeva V.A., Gamov G.A., Sharnin V.A. // Russ. J. Phys. Chem. 2022. V. 96. № 5. P. 1004. doi: 10.1134/S0036024422050132
  25. Meshkov A.N., Gamov G.A. // Talanta. 2019. V. 198. P. 200. https://doi.org/10.1016/j.talanta.2019.01.107
  26. Исаева В.А., Погодина Е.И., Католикова А.С., Шарнин В.А. // Журн. физ. химии. 2023. Т. 97. № 4. С. 505. doi: 10.31857/S0044453723040155 (Isaeva V.A., Pogodina E.I., Katolikova A.S., Sharnin V.A. // Russ. J. Phys. Chem. A. 2023. V. 97. № 4. P. 651. doi: 10.1134/S0036024423040143)
  27. Нищенков А.В., Шарнин В.А., Шорманов В.А., Крестов Г.А. // Координац. химия. 1990. Т. 16. № 9. С. 1264.
  28. Исаева В.А., Шарнин В.А., Граждан К.В., Кипятков К.А. // Журн. физ. химии. 2021. Т. 95. № 7. С. 1027. doi: 10.31857/S0044453721060169 (Isaeva V.A., Sharnin V.A., Grazhdan K.V., Kipyatkov K.A. // Russ. J. Phys. Chem. A. 2021. V. 95. № 7. Р. 1350. doi: 10.1134/S0036024421060169)
  29. Gamov G., Dushina S., Sharnin V., Zavalishin V. // Cent. Eur. J. Chem. 2013. V. 11. № 12. P. 1959. doi: 10.2478/s11532-013-0325-1
  30. Исаева В.А., Гамов Г.А., Католикова А.С., Погодина Е.И. // Журн. общ. химии. 2023. Т. 93. № 1. С. 126. doi: 10.31857/S0044460X23010146 (Isaeva V.A., Gamov G.A., Katolikova A.S., Pogodina E.I. // Russ. J. Gener. Chem. 2023. V. 93. № 1. Р. 56. doi: 10.1134/S1070363223010085
  31. Amaud-Neu F., Spiess B., Schwing-Weill M. J. // J. Am. Chem. Soc. 1982. V. 104. № 21. P. 5641. https://doi.org/10.1021/ja00385a014
  32. Bessiere J., Lejaille M.F. // Anal. Lett. 1979. V. 12. № 7. P. 753. doi: 10.1080/00032717908059756
  33. Marcus Y. // Rev. Anal. Chem. 2004. V. 23. № 4. P. 269. https://doi.org/10.1515/REVAC.2004.23.4.269
  34. Сhantoni M.K., Kolthoff I.M. // J. Solut. Shem. 1985. V. 14. № 1. P. 1. https://link.springer.com/article/10.1007/BF00646725
  35. Cox B.G., Garsia-Rosas J., Schneider H. // J. Am. Chem. Soc. 1981. V. 103. № 6. P. 1384. https://doi.org/10.1021/ja00396a016
  36. Kalidas C., Hefter G., Marcus Y. // Chem. Rev. 2000. V. 100. № 3. P. 819. https://doi.org/10.1021/cr980144k
  37. Исаева В.А., Молчанов А.С., Шишкин М.В., Шарнин В.А. // Журн. неорган. химии. 2022. Т. 67. № 5. С. 629. doi: 10.31857/S0044457X22050087 (Isaeva V.A., Molchanov A.S., Shishkin M.V., Sharnin V.A. // Russ. J. Inorgan. Chem. 2022. V. 67. № 5. P. 699. doi: 10.1134/S0036023622050084)
  38. Горбунов А.О., Цырульников Н.А., Тихомирова А.А., и др. // Журн. общ. химии. 2016. Т. 86. № 4. С. 581. (Gorbunov A.O., Tsyrul’nikov N.A., Tikhomirova A.A., et al. // Russ. J. Gen. Chem. 2016. V. 86. № 4. Р. 771. doi: 10.1134/S1070363216040022)
  39. Рошковский Г.В., Овчинникова Р.А. // Журн. прикл. химии. 1982. Т. 55. № 8. С. 1858.
  40. Marcus Y. // Chem. Rev. 2007. V. 107. № 9. P. 3880. https://doi.org/10.1021/cr068045r
  41. Стенина Е.В., Свиридова Л.Н. // Конденсирован. среды и межфазн. границы. 2005. Т. 7. № 2. С. 161.
  42. Невский А.В., Шорманов В.А., Крестов Г.А. // Журн. физ. химии. 1984. T. 58. № 1. C. 97.
  43. Шарнин В.А., Усачева Т.Р., Кузьмина И.А., и др. Комплексообразование в неводных средах: сольватационный подход к описанию роли растворителя /Под. ред. В.А. Шарнина. М.: ЛЕНАНД, 2019. 304 с.
  44. Abraham M.H., De Namor A.F.D., Schulz R.A. // J. Chem. Soc., Farad. Trans. 1. 1980. V. 76. P. 869. https://doi.org/10.1039/F19807600869
  45. Чанкина Т.И., Парфенюк В.И. // Электрохимия. 2010. Т. 46. № 9. С. 1058.
  46. Невский А.В., Шорманов В.А., Крестов Г.А. // Координац. химия. 1983. Т. 9. № 3. С. 391.
  47. Holba V. // Chem. Papers. 1999. V. 53. № 4. Р. 227.
  48. El-Subruiti G.M. // J. Sol. Chem. 2002. V. 31. № 5. Р. 415. https://doi.org/10.1023/A:1015863416229
  49. Нищенков А.В., Шарнин В.А., Шорманов В.А., Крестов Г.А. // Журн. физ. химии. 1988. Т. 62. № 9. С. 2568.
  50. Cox B.G. Oxford University Press, 2013. 160 p. https://doi.org/10.1093/acprof: oso/9780199670512.001.0001
  51. Wells C.F. // J. Chem. Farad. Trans. 1. 1981. V. 77. P. 1515. https://doi.org/10.1039/F19817701515

Supplementary files

Supplementary Files
Action
1. JATS XML
2. Fig. 1. Particle fraction distribution diagrams depending on pH at a Ni2+: cryptand[2.2.2] molar ratio of 1:1 in an aqueous solution (a) and an aqueous dimethyl sulfoxide solution (XDMSO = 0.6 mole fraction) (b).

Download (173KB)
3. Fig. 2. Stability constants in aqueous solutions of dimethyl sulfoxide of nickel(II) complexes: with ethylenediamine (µ = 0.0) [27] (1), with glycylglycinate ion (µ = 0.1) [28] (2), with cryptand[2.2.2] (binuclear) (µ → 0.0) (3), with ammonia (µ = 0.0) [27] (4), with nicotinamide (µ = 0.25) [29] (5), T = 298 K.

Download (79KB)
4. Fig. 3. Change in the Gibbs energy of the reactions of formation of mononuclear (a), protonated (b) and binuclear (c) nickel(II) complexes with cryptand[2.2.2] and change in the Gibbs energy of reagent transfer from water to water-dimethyl sulfoxide mixtures: 1 – ΔtrG°r1, 2 – (ΔtrG°([Ni[2.2.2]]2+) – ΔtrG°([2.2.2])), 3 – ΔtrG°(Ni2+), 4 – ΔtrG°r2, (ΔtrG°([NiН[2.2.2]]3+) – ΔtrG°([2.2.2])), 5 – ΔtrG°(Н+), 6 – (ΔtrG°([NiН[2.2.2]]3+) – ΔtrG°([2.2.2])), 7 – ΔtrG°r3, 8 – (ΔtrG°([Ni2[2.2.2]]4+) – ΔtrG°([Ni[2.2.2]]2+)).

Download (257KB)

Copyright (c) 2024 Russian Academy of Sciences